10 Aralık 2015 günü, Mısır donanması için Almanya tarafından inşa edilmekte olan dört adet Tip-209/1.400 sınıfı dizel-elektrik denizaltıdan ilki gerçekleştirilen tören ile birlikte denize indirildi. Günümüz Mısır donanmasının denizaltı gücü dört adet Tip 033 sınıfı Çin denizaltısından müteşekkildir.

Her ne kadar Çin tarafından inşa edilmiş olsalar da aslında bu denizaltıları Çin denizaltısı olarak nitelemek çok da doğru sayılmaz.

İkinci Dünya Savaşı ertesinde Ruslar, Almanya'dan elde ettikleri ganimetler sayesinde zamanın en ileri denizaltısı olan Tip-21 Elektroboot tasarımını kendilerine uyarlayarak Proje 633 adı altında inşa etmeye başladılar ki bu denizaltı günümüzde daha çok Nato tanımlaması olan Romeo sınıfı olarak tanınmaktadır.

1960 civarında Sovyetlerin artık oldukça eskimiş olan bu tasarımı Çin'e hediye etmesiyle 1962-84 arasında çok sayıda Romeo sınıfı denizaltı biraz da Çinin ihtiyaçlarına uyarlanmış ve sonar vesaire gibi bazı alt sistemleri için Sovyet yerine Çin üretimi muadilleri kullanılmış olarak bu defa Tip 033 tanımlamasıyla inşa edildi. Tip 033'ün yapılan bazı iyileştirmelerle Proje 633'e göre 20dB kadar daha sessiz olduğu belirtilmektedir.

Çin aynı zamanda bu denizaltıları bazı ülkelere ihraç da etti ki işte yazıya konu olan Mısır da bu ülkelerden biridir. Mısır donanmasının denizaltı gücü de halen 1982-84 senelerinde Çin'den ithâl ettiği dört adet Tip 033'ten oluşmaktadır.

Resim.1) Proje 633 (Romeo) | Tip 033 Sınıfı Denizaltı

Mısır denizaltıları Çin kökenli olmalarına rağmen oldukça ilginç bir şekilde ABD tarafından kapsamlı değişikliklere tâbî tutulmuştur. Bu çalışma sonucunda Mısır Tip 033'leri Alman ve Fransız kökenli elektroniklere (CSU türevi sonar vesaire gibi) ve ABD kökenli silahlara sahip olmuştur ve denizaltılar UGM-84 Harpoon füzeleri ve NT-37F torpilleri ile silahlanmıştır.

NT-37 Türk Deniz Kuvvetleri tarafından da halen kullanılmakta olan eski Mk-37 torpilinin tahrik ve güdüm sistemleri değiştirilmiş bir türevidir. Birkaç farklı NT-37 modeli mevcuttur. Tahrik sistemi Mk46 torpilinden alınmıştır. Bu silahın Akdenizdeki iki kullanıcısından biri Mısır diğeri ise İsrail'dir.

Velhasıl bahsi geçen Mısır denizaltıları sahip oldukları bütün alt sistemlerle birlikte değerlendirildiğinde Çin - Rus - Amerikan - Alman - Fransız melezi oldukça garip araçlardır. Yine de günümüzde bu denizaltıların ne durumda oldukları hakkında sağlıklı bir bilgi mevcut değildir.

Söz konusu denizaltıların çok eski ve yetersiz olması, böylesine melez bir denizaltıyı idame etmenin zorluklarıyla da birleşince Mısır elindeki dört denizaltıyı değiştirmeye yöneldi. Ama bu yönelmenin Mısırın kendi iradesi ile gerçekleştiği de düşünülmesin zira ABD'nin baskısı ile oldu.

Daha 2000 senesinde ABD kökenli Litton Ingalls ile Mısır Donanması arasında [4] bu yönde bir sözleşme imzalanmıştı. ABD uzun zaman önce bu tür denizaltıları inşa edebilme yeteneğini kaybettiğinden ve yeniden oluşturmak çok pahalıya mâl olacağından Hollandanın alt yükleniciliğinde Moray sınıfı denizaltıların Mısır için inşa edilmesi düşünülmüştü.

Aslında bu hikâye 90'larda başlıyor ve Mısır için Rusya tarafından inşa edilip ABD tarafından donatılacak Kilo sınıfı denizaltı seçeneğinin bile değerlendirildiği şaşırtıcı bir sürece sahip. Fazlasını merak edenler [4]'te ayrıntıların bir kısmına (ingilizce) kolayca ulaşabilir...

Mısır'ı, aslında kendi iradesinin de dışında, bu kadar istekli bir şekilde yeni nesil denizaltılara kavuşturmak isteyen ABD yönetimi yaklaşık onbeş senelik bir süreçten sonra kısa zaman önce konuyu sonuçlandırdı ve Mısırın dört adet Tip 209/1.400 sınıfı denizaltı sipariş etmesini sağladı.

Sipariş iki artı iki şeklinde verildi ve ilk iki denizaltı için imzalanan sözleşmenin bedeli 920 milyon avro olarak açıklandı. Doğrusu ilgi çekici bir fiyat çünkü Portekiz hemen hemen aynı fiyata iki adet HBT'li Tip 214 satın almıştı.

Bu denizaltıların Preveze sınıfı Türk denizaltılarına eşdeğer olacakları öngörülebilir. Silah sistemleri olarak UGM-84 füzeleri ile NT-37F torpilleri ve/veya Mk-48.mod6AT kullanılacağı tahmin edilebilir. Eğer Mk-48 seçeneği kesinleşirse denizaltı savaş yönetim sistemlerinin de belki Brezilya Tip 209'larındaki gibi ABD kökenli olması beklenebilir.

Geçtiğimiz günlerde denize inen ilk denizaltının 2016'da teslim edilmesi bekleniyor.

Bu dört denizaltı Doğu Akdeniz'deki güç dengesini belirgin seviyede etkileyebilir. Nasıl etkileyeceğini anlayabilmek için ise önce bazı sorulara cevap verebilmek gerekir:

1. Mısır Donanmasının böyle denizaltılara gerçekten ihtiyacı var mı?
2. Mısırın gerçek tehdit algısı nedir? Denizaltılar kime karşı kullanılacak?

Aslında bu sorulara cevap verebilmek için tarihten ibret almak tercih edilebilir. Mesela 1560 senesine gidip sözü Zekeriyazade'ye [5] bırakırsak:

"...Padişah¹ kendisine²:

Denizin Mısır Ülkesine yakın olan kıyılarını korumak ve gözlemek üzere dolaşasın ve yüce saltanatın şerefiyle ilgili olarak o iki gözüm-nurundan yaramaz bir iş çıkarsa bunu savmakta ve önlemekte olasın.

...Bir de adı geçen vilayete beylerbeyi dikilen Turgut Paşa kulları hazretlerinin bir Cebelikebir gelirinden ötürü Arab ile aralarında anlaşmazlık çıkmıştı. Eskiden Tunus beyinin -Allah rahmet eylesin ve günahlarını bağışlasın - Gazi Hayreddin Paşa'dan aldığı öç gibi³ bunlar da yardımı doğru buldular. Haberler gönderip andlaşarak kâfirler tayfasını getirmeyi yararlı gördüler. Hatta İspanya beyine sığınarak donanma istediler..."

Doğrusu Mısır denizaltılarının tek bir gerçek hedefi mevcut ve sanırım daha fazla söze pek hacet yok... Ama belki çaresi de tarihte gizlidir; mesela Salih Reis bize ihtiyaç oluştuğunda neyin, nasıl yapılması gerektiğini göstermektedir.