SeyrüseferİhbarnameEmare → Ve Norveç Denizaltı İhalesi Sonuçlandı

Ve Norveç Denizaltı İhalesi Sonuçlandı

İhbarname - Emare
Çarşamba, 15 Şubat 2017

Norveç tarafından, donanmasında kullanılmakta olan altı adet Ula Sınıfı denizaltının birinci safhada ilk dördünü kapsamak üzere yeni nesil bir araç ile değiştirilmesi için sürdürülmekte olan P6346 programının kazananı, içinde bulunduğumuz ayın ilk günlerinde açıklandı [1], [2]. İhâlede resmi olarak Fransa ve Almanya'ya ait iki denizaltı tasarımı olan Scorpéne 2000 (DSNS) ve Tip 212 (TKMS) yarışıyor görünmekteydi.

Aslına bakılırsa, başlangıcından beri sonucun Almanya lehine olacağı herkes tarafından biliniyordu ve aksi yönde bir karar çok şaşırtıcı olacaktı. Bu ihalenin dikkât çekici taraflarından biri de A26 tasarımının daha işin başında, bu çalışmada İsveç ile işbirliği yapmayacağız diyen Norveç tarafından açıkça reddedilmesiydi. Oysa A26, 1990'ların ortasında İsveç, Norveç, Danimarka ve kısmen Finlandiya tarafından birlikte başlatılan fakat daha sonra çeşitli sebeplerle yürümeyen ve 2004 civarında iptâl edilen Viking denizaltı programının İsveç tarafından yalnız başına devam ettirilmesiyle ortaya çıkmış bir araçtı.

Bu gelişme ile birlikte değerlendirilebilecek bazı dikkat çekici hususlar mevcuttur. Akla ilk olarak, 2017 senesi sonuna kadar karara bağlanması beklenen Polonyanın Orka Programı gelmektedir. Daha önce ele alınmaya çalışıldığı gibi Polonyanın gelecek nesil denizaltı programındaki en önemli değişken Uzun Menzilli Seyir Füzesi seçimidir ve artık ihalenin sonucu da adeta bu sisteme bağlı görünmektedir. Norveç, geliştirmekte olduğu söz konusu seyir füzesini Polonya'ya satma şartını, açıkça ifade etmemiş de olsa, iki ülkenin denizaltı inşa programlarının birleştirilmesine bağlamış gibidir.

Böylece Almanya bu füzeyi manivela olarak kullanmak suretiyle Polonyanın denizaltı ihalesinde kazanma ihtimâlini artırabilir diye düşünülebilir. Aynı yaklaşım uzun süredir devam etmekte olan Hollandanın yeni nesil denizaltı programı için de sürdürülmektedir. Hem Hollanda hem de Polonya için ilk dönem Alman teklifleri söz konusu iki ülkenin ihalelerinde göreceli olarak zayıf kazanma ihtimâllerine sahipti.

Fakat kabaca 2015 senesinde aktif hale gelen yeni Alman yaklaşımı ile birlikte ortaya çıkan Almanya-Norveç ortaklığı sonucunda Norveç vasıtasıyla hem Polonya hem de Hollanda nezdinde yürütülen faaliyetlerle birlikte bu iki ülkenin denizaltı tedarik çalışmalarının da Tip 212 lehine sonuçlanma ihtimâllerinin artık eskisinden daha yüksek bir seviyeye geldiği söylenebilir.

Burada dikkât çeken noktalardan bir diğeri de Norveçin ilk yeni denizaltıyı 2025 itibarı ile teslim alacak olması ve 2030'a kadar da teslimatların tamamlanması planlanmış olmakla birlikte, Polonya ihalesinin sonuçlanmasına çok kısa bir süre kaldığı için ve Polonya'yı bu açıdan etkileyebilmek amacıyla Norveçin kendi seçimini beklenenden önce, böyle ilginç bir zamanlamayla, resmî olarak açıklamış olmasıdır. Norveç ihaleyi sonuçlandırdı ama sözleşmeyi 2019'dan önce imzalamayacağı da belirtilmektedir!

İkinci dikkât çekici nokta ise teslimat tarihlerdir. Türkiyenin YTDP çalışması da daha önce ayrıntılarından bahsedildiği üzere, 2009 senesinde Almanya'ya verilmiş ve alınacak denizaltıların 2015-2020 arasında donanmaya teslim edileceği açıklanmış olmakla birlikte, projenin tamamlanma süresi daha sonra Alman çıkarlarına uygun bir şekilde 2025 tarihine uzatılmıştı. Açıklanan Norveç ihalesi sonuçlarına göre, YTDP çalışmasının neden 2025'e uzatılmış olduğu da artık anlayamayanlar için biraz daha anlaşılır bir hale gelmiş oldu...


Tip 212 Sınıfı Denizaltı - İtalya

Resim.1)  Todaro sınıfı İtalyan Tip 212 denizaltısı - IS Scire - S527 [2]


Norveç bu tercihi ile elindeki Tip 210'ların dört tanesini Tip 212 ile değiştirecek ve toplam denizaltı sayısı için altıyı muhafaza edecek. İşte 2025 itibarı ile hizmet dışına çıkartılmaya başlanacak bu dört denizaltı, muhtelif ikincil gelişmeleri de tetikleyebilme ihtimâline sahip kabûl edilebilir ki bu ihtimâllerden bazıları bizim açımızdan da önemli olabilecek mahiyettedir.

Velhasıl, önümüzdeki dönemde ortaya çıkabilecek bir önemli durum daha var. Önce biraz daha geriye gidelim. Norveç bir önceki nesil denizaltılarını (Tip 205 / Kobben Sınıfı) hizmet dışına çıkartmış ve karşılıksız olarak Polonya'ya hediye etmişti. Aslında bu hareket Norveç açısından herhangi bir fayda beklentisinden uzaktı ve doğrudan Almanya tarafından uzun menzilli stratejik bir hamle olarak Norveç'e uygulattırılmıştır diye düşünmek mümkündür ki bu sayede Polonyanın Orka Programında Almanya hâlen söz sahibi olabilmektedir.

Fakat şimdi Norveç bir süre sonra hizmet dışına çıkartmaya başlayacağı ama gayet iyi durumda bulunan bu dört denizaltıyı ne yapacak? Siyasi olarak büyük ölçüde Alman nüfûziyeti etkisindeki Norveç muhtemelen bu dört Tip 210'u yine Almanyanın çıkarlarına uygun olarak hibe edecektir. Beklenen gelişmeler içinde önemli ihtimâllerden biri bu denizaltıların hem Karadeniz hem de Akdeniz'deki Türk çıkarlarına yönelik yeni bir tehdit oluşturmak maksadıyla öncelikle Romanya, Bulgaristan hatta belki Mısır ve hatta Almanya durumu daha da tırmandırmak isterse Kıbrıs Rum Kesimi'ne verilebileceği veya adı geçen ülkelerden birkaçı arasında paylaştırılacağı yönündedir. Ukrayna da bir diğer önemli adaydır fakat bu ülke denizaltılar için 2025 sonrası döneme kadar beklemek istemediği için farklı yönde hareket etmek zorunda kalabilir.


Aslına bakılırsa Norveç tarafından hibe edilmesi beklenen dört Tip 210 haricinde bizzat Norveçin yeni denizaltılarının da Türkiye için gelecekte potansiyel bir tehdit oluşturması muhtemel görünüyor. P6346 programı ile inşa edilecek denizaltıların Kuzey Buz Denizinde olduğu kadar Akdeniz'de de kısıtlamasız görev yapabilecek nitelikte talep edilmesinden nasıl bir sonuç çıkartılabilir? Daha açık bir ifade ile Norveç gibi bir ülkenin Akdeniz'de denizaltı harekâtı icra etmeye niyetlenmesinin arkasında yatan gerçek sebepler nelerdir?


Son olarak, Alman Savunma Bakanlığı, Norveç Savunma Bakanlığı tarafından, Proje 6346 denizaltı programının Alman Tip 212NG lehine sonuçlandığını açıklamasından 10 gün sonra önümüzdeki dönemde inşa edilecek altı adet Alman MKS 180 fırkayeni için Norveç (Kongsberg) üretimi NSM1 füzesinin seçildiğini [4] açıkladı ki bu silahın zaman için Alman donanmasının standart gemisavar füzesi haline geleceği beklenmektedir. Tabii bu durumda Almanya (Diehl) - İsveç (Saab) ortaklığı ile üretilmekte olan diğer gemisavar füze; RBS15'in Alman donanmasındaki geleceğinin nasıl olacağı sorusu akla gelebilir. Atmaca projesinin varlığına rağmen Almanya tarafından RBS15'in son yıllarda Türkiye'ye pazarlanması için yürütülen faaliyetler bu açıdan daha da dikkât çekicidir.


Tip 212NG

Norveç için inşa edilecek denizaltılar şimdilik Tip 212NG olarak tanımlanmaktadır. Buradaki NG ifadesi ingilizce hem "Gelecek Nesil" anlamındaki "Next Generation" tanımlamasından türetilmiş bir kısaltmadır ve aynı zamanda Norway-Germany anlamını da kapsamaktadır.

Halen Almanya ve İtalya tarafından kullanılmakta olan ve dünya üzerindeki mevcut en iyi iki konvansiyonel denizaltı tasarımından biri olan birinci nesil 212'ye göre daha da gelişmiş özellikleri olacağı aşikâr olan bu yeni tasarım ile 212'nin başarısını devam ettireceğini beklemek yanlış olmasa gerek. Alman donanmasının da Norveç için üretilecek bu ikinci nesil 212'den iki adet tedârik etmesi beklenmektedir.

Okuyucuların aklına takılan sorulardan biri de donanmamız için inşa edilmekte olan 214 tasarımı ile 212 tasarımı arasındaki bir karşılaştırma olabilir. Tabii bu konu fazlasıyla kapsamlı olduğu için burada ele alınmayacak ama kısaca bir fikir verebilmesi açısından bir iki lâf etmek gerekirse; her iki tasarımı birbirine denk görmek kesinlikle abes olur çünkü 212 ile 214 arasında adeta bir nesil farkı mevcut diyebilmek mümkündür.

Aslında maliyet açısında değerlendirildiğinde iki denizaltı sınıfı da kabaca eşdeğer kabûl edilebilecek olmasına rağmen gerek askerî, gerek mühendislik, gerekse teknolojik açılardan ele alındığında aradaki fark gözardı edilemeyecek kadar büyüktür. Bu farkı teknik olarak konunun tam içinde olmayan kişilerin anlayabilmesi pek mümkün değilse de belki havacılık alanından bir benzetme yaparak, her ne kadar bu pek sağlıklı bir yaklaşım olmasa da durumu belki biraz daha kolay anlaşılabilir bir hâle sokabiliriz: Eğer Tip 214 bir F-15A savaş uçağı seviyesinde kabûl edilirse bu durumda Tip 212 bir F22 gibidir, her iki uçağın görev kavramları aynı olduğu gibi ikisinin de motorları var, kanatları var, radarları var, silahları var vesaire, peki bu uçaklar eşdeğer midir?

2025 itibarı ile konuşursak, Reis Sınıfının son denizaltısı ile Norveç Tip 212NG Sınıfının ilk denizaltısı tam da bu zamanda teslim edilecek ama her iki sınıf arasındaki fark bugünkü 214 - 212 arasındaki farktan bile daha büyük olacak ve üstelik muhtemelen bu Norveç denizaltısı Türk denizaltısından daha düşük maliyetli gerçekleşmiş olacak.

Gerçekten-milli çözümlere, gerçekten-milli sanayiye ve gerçekten-milli üniversitelere imkân vermediğimiz sürece bu düzen sürer gider ve Türkiye Nato'nun içinde yer aldığı müddetçe de ne kadar para verirse versin, bu denizaltı örneğinde de olduğu gibi, kendisine çizilen - izin verilen sınırların ötesinde bir askeri teknoloji seviyesine asla sahip olamaz!

♦ Açıklamalar

1. NSM: Naval Strike Missile [geri]

♦ Kaynaklar

1. http://www.maritime-executive.com/article/norway-partners-with-germany-on-new-submarines
2. http://www.defencereviewasia.com/articles/634/thyssenkrupp-Marine-Systems-Strategic-partner-to-the-Norwegian-navy
3. Resim.1) https://en.wikipedia.org/wiki/File:Submarine_Scire_(S-527).jpg
4. http://www.defense-aerospace.com/cgi-bin/client/modele.pl?shop=dae&modele=release&prod=181097&cat=3
 







Telif Hakkı © 1997-2020 [uskudar.biz] - sürüm 5.5.1 - Bütün Hakları Saklıdır. Kullanım şartları için tıklayın!
Joomla! GNU/GPL lisansı altında özgür bir yazılımdır.