SeyrüseferSeyir DefteriMalzeme Bilgisi → RDX (Cyclotrimethylenetrinitramine)

RDX (Cyclotrimethylenetrinitramine)

Seyir Defteri - Malzeme Bilgisi
Cuma, 05 Temmuz 2013

RDX MolekülüBugün RDX olarak anılan madde ilk olarak 1899 senesinde tıbbî olarak kullanılmak üzere üretilmişti. İlk kez patlayıcı olarak kullanılması ise 1920'de gerçekleşti. Cyclonite, hexogen, cyclotromethylene, trinitramine, T4 olarak da adlandırılır. RDX'in niteliklerinin iyileştirilmesi ise ikinci dünya savaşı yıllarında oldu. RDX ismi de muhtemelen bu zamandan gelen bir kısaltmadır ve İngilizce "Research and Development eXplosive" veya "Royal Demolition eXplosive" den oluşturulduğu söylenmektedir. Bu zaman diliminden önce, madde genellikle hegzojen ismiyle tanınmaktaydı.

RDX (C3H6N6O6) beyaz kristal halde bir katıdır ve yüksek yoğunluğu ve infilâk hızıyla bütün askeri patlayıcılar içinde en güçlüsü olarak kabûl edilir. Bir fünye ile ateşlenmedikçe patlamaz, yanar ve bu sebeple roket yakıtı olarak da kullanılır. Isıya karşı hassasiyeti düşük olduğundan eritilebilir. Yine de erime noktası yüksek olduğundan döküm için kullanmak zordur. Bununla birlikte erime noktası daha düşük olan TNT ile karıştırıldığında harp başlıklarının döküm yoluyla doldurulabilmesi mümkün olabilmektedir.

Saf RDX yaklaşık 204oC'de erir, 226oC'de ise patlar. İkinci dünya savaşı yıllarında kullanımı önem kazandı çünkü Pikrik Asit, PETN gibi patlayıcılara göre kimyevi ve ısıl kararlılığı daha iyi, infilak gücü ise daha yüksekti. Saf RDX, TNT'nin aksine darbe ve sürtünmeye karşı son derece hassastır. Bu hassasiyeti azaltmak için kristalleri balmumu ve muhtelif yağlarla kaplanır. Kompozit ve plastik patlayıcılar için en yaygın kullanılan yüksek patlayıcıdır. Son derece kararlıdır ve TNT'ye eşdeğer raf ömrüne sahiptir. Meşhur C4 ve Semtex gibi plastik patlayıcıların ve pek çok kompozit harp başlığının muhtevasında RDX bulunur. İmalatı ise kolay ve düşük maliyetlidir.

Sıcak aseton ve fenol içinde çözülür, suda çözülmez. Zehirlidir.  RDX sinir sistemi üzerine doğrudan etiki eder ve tozu solunduğunda bilinç kaybına hatta felce sebep olabilir. Yutulduğunda ise çok zehirlidir. Zaten fare zehiri olarak da kullanılmaktadır.

Yaftalar:

♦ Kaynaklar

1. Commonly Encountered Explosives and Ordnance Explosive Materials
2. The Chemistry of Explosives, Second Edition, 2004, Jacqueline Akhavan
3. Introduction to Explosives
4. Services Textbook of Explosives, 1972
5. Technical Fact Sheet - Hexahydro-1,3,5-trinitro-1,3,5-triazine (RDX)
6. https://en.wikipedia.org/wiki/File:RDX_3D_BallStick.png
 







Telif Hakkı © 1997-2020 [uskudar.biz] - sürüm 5.5.1 - Bütün Hakları Saklıdır. Kullanım şartları için tıklayın!
Joomla! GNU/GPL lisansı altında özgür bir yazılımdır.