SeyrüseferSeyir DefteriMalzeme Bilgisi → TORPEX: Torpido Patlayıcısı

TORPEX: Torpido Patlayıcısı

Seyir Defteri - Malzeme Bilgisi
Cuma, 16 Ağustos 2013

Torpil Kafasıİkinci Dünya Savaşı yıllarında dehşet verici Alman denizaltı tehditine karşı ihtiyaç duyulan daha etkili sualtı mühimmatları için çok yoğun çalışmalar gerçekleştirildi. Bu amaçla üzerinde çalışılan bütün kompozit patlayıcılar içinde o zaman için en güçlüsü İngiltere'de geliştirilen TORPEX'tir. TORPEX ismi "Torpido Patlayıcısı" olarak Türkçe'ye çevrilebilecek "TORPedo EXplosive"den türetilmiştir. Daha sonra TORPEX-1 olarak adlandırılan bu ilk üretilen TORPEX;

karışımından oluşmaktaydı. Bilahare geliştirilen ve savaş sonrası dönemde kullanılmaya başlanan TORPEX-2 ise;

ihtiva etmektedir. Torpex bileşimlerinin hassasiyetlerini azaltmak için ayrıca karışıma bir miktar parafin eklenir. Günümüzde TORPEX olarak tanımlanan patlayıcı genellikle TORPEX-2'dir. TORPEX;

  1. Torpil harp başlıklarında
  2. Deniz mayınlarında
  3. Su bombalarında

yaygın olarak kullanılmıştır.

İngiliz TORPEX'inden daha duyarsız ve kolay imâl edilebilir bir sualtı patlayıcısı arayışı içinde, aynı zaman diliminde ABD'de Baronal adlı bir kompozit patlayıcı daha geliştirilmiştir. Baronal'ın bileşimi;

şeklindeydi. Amaç o senelerde üretimi zor, yavaş ve pahalı olan RDX yerine artan talebi kaşılayabilecek miktârda üretilebilecek bir eşdeğer patlayıcı elde edebilmekti ve Baronal'ın TORPEX'den daha duyarsız, ucuz ve aynı zamanda eşdeğer güçte bir patlayıcı olması umuluyordu. Fakat bu beklentilerin hiçbiri gerçekleşmeyince TORPEX uzun süre bu alandaki en güçlü patlayıcı olarak kullanıldı.

TORPEX günümüzde halâ kullanılmaktadır. TORPEX türevi patlayıcılar özel olarak sualtı için geliştirilmiş olmakla birlikte yüksek güçleri sebebiyle bazı suüstü mühimmatlarında da kullanılmaktadır. Yine de bu genelağ sitesinin kapsama alanı düşünüldüğünde öncelikle sualtı patlama nitelikleriyle ilgilenilecektir.

TORPEX üretmek için önce TNT dışarıdan buhar ile ısıtılan bir kabın içinde su ile karıştırılarak 100oC civarında ısıtılır ve sonra erimiş TNT'ye RDX yavaşça karıştırarak ilave edilir. Yapıdaki bütün su buharlaşana kadar da karıştırma ve ısıtma devam eder. Bilâhare alüminyum ilave edilir ve karıştırmaya devam edilerek malzeme döküm kıvamına gelene kadar soğutulur.

TORPEX bir kompozit patlayıcı olduğundan bileşim seçenekleri sonsuz gibidir. Kullanılan alüminyumun saflığı ve tozun tane büyüklüğünün de infilâk kalitesi üzerinde büyük etkisi vardır. Mesela ortalama 6mikron çapında alüminyum tozu kullanılması durumunda magnezyum-alüminyum alaşımı tozuna veya kalın alüminyum tozuna göre daha güçlü infilâk elde edilebildiği belirtilmektedir. Bununla birlikte çok ince alüminyum tozu kullanıldığında bileşimdeki RDX miktarının arttırılmasında zorluklar oluşur.

TORPEX TNT'den daha hassas bir patlayıcıdır ve mermi isabeti ve düşme darbesi hassasiyetleri Tetril'e eşdeğerdir. Saklama kararlılığı oldukça iyi olmakla birlikte özellikle nemli ortamlarda (mesela denizaltı!) zamanla harp başlığı kılıfı içinde basınç armasına sebep olan gazlar (özellikle H2) üretir. Olağan elleçlemeler için hassasiyeti uygun kabûl edilebilir. Erime noktası harp başlığına döküm usülü ile doldurmaya müsaade edecek kadar düşüktür. 1,72 kg/dm3 yoğunlukta infilak hızı yaklaşık 7.315m/s'dir ve TNT'nin yaklaşık %141 gücündedir. Ayrıca TORPEX-2'ye kalsiyumklorür veya Karışım B'ye alüminyum ekleyerek Torpex-3 üretilir.

 

Torpex-2
(Parafinsiz)
Torpex-2
(Parafinli)
Torpex-3
RDX (%) 42,0 41,3 41,4
TNT (%) 40,0 39,7 39,5
Alüminyum (%) 18,0 18,8 17,9
Parafin (%) - 0,7 0,7
Kalsiyumkolorür (%) 0 0 0,5

Çizelge.1) Bazı ToORPEX'lerin bileşimleri.

 

Bütün bunlara ilave olarak İkinci Dünya savaşının diğer tarafları olan Almanya ve Japonya'da da benzer kompozit patlayıcılar geliştirildiğini belirtmek gerekir.

♦ Kaynaklar

1. Engineering Design Handbook: Explosives Series Propertirs Of Explosives Of Military Interest, 1971, (U.S.) Army Materiel Command
2. Services Textbook Of Explosives, 1972, Command of Defence Council
3. Blast Properties Of Explosives Containing Aluminum Or Other Metal Additives, 1956, Oliver E. Sheffield
4. Development Of Explosives - Metallized Explosives, 1953, R.E. Letfield, J.E. Abel, H.E. Labeur
5. U.S. Explosive Ordnance, 1947
6. Encyclopedia of Explosives and Volume 2, 1962, U.S. Army Research And Development Command
 







Telif Hakkı © 1997-2020 [uskudar.biz] - sürüm 5.5.1 - Bütün Hakları Saklıdır. Kullanım şartları için tıklayın!
Joomla! GNU/GPL lisansı altında özgür bir yazılımdır.