Bir gemisavar güdümlü merminin gerçek çatışmada ilk kez kullanılması 1967 senesinde Doğu Akdeniz'de gerçekleşmiş ve Mısır sularında seyretmekte olan İsrail muhribi Eliat, OSA sınıfı Mısır hücumbotlarından fırlatılan Sovyet P-15 (4K40) Termit (Nato tanımlaması: SS-N-2 / Styx) füzeleri ile batırılmıştı. Fırlatılan dört füzenin ilk üçü gemiye isabet etti, dördüncü ise muhtemelen gemi batmakta olduğundan hedef fazlasıyla küçüldüğü için teması kaybetti. Bu olay sonrasında ise dünya üzerinde gemilere karşı füze kullanma eğiliminde adeta büyük bir patlama yaşandı.

ABD donanması 1965 civarında, aslında gemilere karşı değil ama satha çıkmış düşman denizaltılarını hedeflemek amacıyla 25 denizmili menzilli bir güdümlü mermi konusunda ilk çalışmayı başlattı ve silaha "Harpoon" adını verdi. Bu kelimenin amerikanca'da özel olarak balina avında kayıktan elle kullanılan zıpkın anlamına geldiğini de küçük bir ayrıntı olarak yeri gelmişken belirmek fena olmaz.

İlk prototip Harpoon füzesi 1970-72 döneminde ZAGM-84A tanımlamasıyla üretildi ve silah çok kısa sürede hem ABD hem diğer Nato donanmalarına ve ilâve olarak ABD uydu devletlerine hızla yayıldı; Türkiye bile daha 1973'de ilk siparişi vermişti. Tabii bu sipariş aslında Almanların zaaflarımızdan yararlanıp güdümlü mermi taşıyan hücumbot kavramını bize başarıyla(!) kakalamasının etkisiyle gerçekleşmişti. Doğrusu kırk sene sonra bugün hâlâ, şimdi adının başında Türk Tipi olsa da yeni bir hücumbot projesinin sürdürülüyor olması oldukça üzücü denilebilir; bir yanda yavru tayyare gemileri diğer yanda hücumbotlar, hâlimiz çok acayip.

RGM-84 Harpoon, yukarıda bahsi geçtiği şekilde FPB-57 (Doğan) sınıfı hücumbotlar ile birlikte Türk Donanmasında da ilk kez kullanılmaya başlandı. 1973 senesinde sipariş edilen ilk 33 füzenin teslimi ise afyon ambargosu sebebiyle 1978'i buldu. 2008'de sipariş edilen ve 2011'de teslim alınan son 25 adet füze (RGM-84L Harpoon Blok 2) ile birlikte bugüne kadar resmî kayıtlara göre tedarik edilen muhtelif Harpoon türevlerinin 438 civarında olduğu tahmin edilmektedir; doğrusu oldukça yüksek bir sayı.

Bu safhadan sonra ümit ediyoruz ki artık Türkiye bir daha gemisavar füze ithâl etmesin. Ama söz konusu temennînin gerçekleşmesi için önce Atmaca olarak adlandırılan ilk milli gemisavar füze projesinin başarıyla tamamlanabilmesi ve ilâve olarak söz konusu çalışmanın görünürde değil ama gerçekte milli bir çözüm olduğunun ispatlanabilmesi gerekli.

Atmaca projesinin üstü oldukça örtülü olduğu için ki temelde bu iyi bir şey, durumun nasıl nihayetlenebileceğini kestirebilmek gâyet zor. Fakat şunu da unutmamak gerekir ki her ne kadar çok ciddi bir açığı kapatabilecek olsa da Atmaca tek başına Türk Donanmasının bütün ihtiyaçlarını karşılayamayacaktır ve bu sebeple farklı teknolojileri bünyesinde barındıran ilâve bazı gemisavar füze projelerinin de en azından hassas altsistemler temelinde Atmacayla birlikte yürütülmesi gerekirdi mesela Ramjet/Scramjet motorları ve gelecek nesil Kızılötesi güdüm sistemleri vesaire gibi.

Ama şimdilik konu sadece Atmaca olduğuna göre sokaktaki ve denizdeki halkın bu projeden asgari ölçülerde ne beklediğini çok kısa olarak sıralamaya çalışmak [Çizelge.1] belki de ilgi çekici olabilir:

Çizelge.1) Atmacadan beklenen bazı temel nitelikler hakkındaki taslak; beş üzerinden öngörülen ihtiyaç seviyeleri ve ulaşabilmek için tahminî zorluk düzeyleri. Sıralamada bugüne kadar gerçekleştirilememiş herhangi bir teknoloji mevcut değil ve hepsinin çalışan örnekleri mevcut.

17 maddelik bu taslak üzerinde farklı görüşler ileri sürmek, ekleme ve çıkartma yapmak mümkün olabilir. Yine de bu hâliyle makûl olduğu iddia edilebilir. Henüz daha yenilikçi teknolojiler sıralamaya eklenmedi ki eğer Atmaca başarıyla tamamlanırsa muhtemel Atmaca-2 için belki gelecekte böyle bir ilâve yapabiliriz.

Yukarıda belirtilen maddelerin pek çoğunun aslında birbiriyle doğrudan bağlantılı olduğunu da göz önüne almak gerekir; örneğin yeterli güç-ağırlık oranına sahip değilseniz keskin manevra yeteneği hedefine ulaşamazsınız ve bu hedefe ulaştığınızda ise gövdenin meydana gelecek çok büyük dinamik yüklere dayanabilecek kadar sağlam tasarlanıp imâl edilebilmesi gerekecektir ama bu durumda gövde ağırlığı artacağından taşınabilen yakıt miktarı azalır ve menzil olumsuz etkilenir vesaire...

Ama kamuoyunda konuşulduğu gibi Deniz Kuvvetleri gerçekten de Atmaca için Harpoon eşdeğeri bir füze talep ettiyse ve bu silah temel alınacaksa üst paragraftaki isteklerin karşılanabilmesi mümkün olamayacaktır.

Resim.1) Gemiye son yaklaşmada füze manevralarının kesintisiz ateş eden bir namlulu yakın savunma sisteminin başarısı üzerine etkisi. Kullanılan savunma sistemine göre işin rengi biraz değişir ama genel anlamıyla bir fikir verebilmek için yeterli. Kaynak [FOI]

Yukarıdaki resimde füze manevra yeteneğinin günümüz şartlarında ne kadar vazgeçilmez bir tasarım değişkeni olduğu rahatlıkla anlaşılabilir ki Atmaca için de gemi yakın savunma sistemlerini atlatabilmek amacıyla gâyet gelişmiş bir manevra yeteneği ihtiyacı vazgeçilemeyecek seviyede önemlidir. Daha 20-25 sene önce bile gemisavar füzelerin 30g+ manevra yetenekleri deneme araçlarında gösterilmişti.

Aşağıdaki resimde de Norveç tarafından geliştirilen NSM füzesine ait son yaklaşma manevra algoritmalarından Kongsberg tarafından açıklanan birine ait uçuş yolu görülüyor, kırmızı çizgi ise bir Harpoon uçuş hattıdır.

Resim.2) Norveç üretimi NSM gemisavar füzesinin beyan edilen son yaklaşma manevralarından biri. Anlaşılabilmesi için [X] ekseni büyük miktarda sıkıştırıldı.

Muhtemelen Atmaca'nın sahip olması beklenen niteliklerden en önemlisi ise Kurt Sürüsü (Rudeltaktik) yeteneğidir diyebiliriz. Almanların İkinci Dünya savaşı esnasında denizaltı harekâtları için geliştirdiği bu taktiği gemisavar füzelere ilk kez uygulayan 1980'lerde Ruslar (SSCB) olmuştu. Onları bunu yapmaya zorlayan etken ise ulaşılması çok zor hedefler olan ABD uçak gemisi görev kuvvetlerinin katmanlı hava savunmalarına daha iyi nüfûz edebilme ihtiyacıydı.

Sadece bu amaçla tasarlanan ve inşa edilen Proje-949 sınıfı denizaltıların tek görevi uçak gemisi görev kuvvetlerine saldırmak için uygun konuma geldikten sonra sahip oldukları 24 adet P-700 Granit füzesini kullanmaktan ibarettir. Çok yüksek hızlı bu füzeler salvo olarak gönderildiğinde bir kurt sürüsü teşkil ederek genellikle alçak irtifada toplu olarak hareket ederler ve birbirleriyle haberleşirler, sürü uygun konuma geldiğinde içlerinden (en az) biri yüksek irtifaya çıkarak hedeflerin güncel konumlarını, hareketlerini ve türlerini tespit etmeye çalışır ve en uygun hücum stratejisini belirleyerek alçak irtifadaki diğer füzeleri yönlendirir. Öncü füzenin (veya duruma göre füzelerin) ikinci görevi de düşman hava savunmasının dikkâtini üzerine çekmektir.

Havadaki Kurt Sürüsü meselesinin özü bu olmakla birlikte uygulamanın yazılım/donanım, yapay zeka ve taktik anlamda ne kadar zor olabileceğini söylemeye gerek yok. Bununla birlikte 21.Yüzyılın deniz savaşı ortamında başarılı olabilmek için üstün nitelikli silahlara ihtiyacımız olduğu aşikâr olduğuna göre Atmaca için böyle bir yeteneğe sahip olmanın ne kadar hassas bir konu olduğu anlaşılabilir olsa gerek.