Seyir Defteri

Uzatılmış küre olarak da adlandırılabilecek elipsoitler geometrik olarak basit olmakla birlikte etraflarında oluşan akışın nitelikleri açısından son derece karmaşıktır. Akışkan dinamiği alanında üç boyutlu akış ayrılmaları en zorlu çalışma alanlarında birini teşkil eder.

Yoğun araştırmalara rağmen üç boyutlu ayrılmanın ve geçiş sürecinin fiziği günümüzde tam olarak anlaşılabilmiş değildir. Meselenin tam anlamıyla kavranamamış ve buna bağlı olarak uygun ve hassas modellerin de geliştirilememiş olması bu tür akışların etkin olarak HAD ile incelenebilmesinin önünde hâlen ciddi bir engel olarak durmaktadır.

Eski Cerbe yeni Reis sınıfı denizaltılar hakkında değerlendirilmeye müsait çok sayıda önemli mesele mevcut, konu sıkıntısı yok. Bu sefer akü mevzusunu ele almak düşünülüyor. Fakat bu farazî değerlendirmenin, şimdilik resmî bir bilgiye dayanmadığı için, sadece bir varsayımdan hareketle gerçekleştirileceğini ifâde etmek gerekli.

Tabii bu varsayım tamamen hayâlî bir temele dayanıyor da değil. Şöyle ki söz konusu denizaltılar Almanya tarafından sağlanıyor ve Türkiye'de savunma sanayine yönelik Türkçe olarak yayın yapan bir Alman dergisinde [1] de yakın geçmişte yeni tip denizaltı projesinin aküleri hakkında şöyle bir ifâde yayınlamıştı;

Yarı ölü durumdayken, henüz zamanı hissedemezken, bir kuvvet sırtımdan bastırarak yukarı doğru savurduğunda kulaklarımın algıladığı kısa ama güçlü bir patlama sesiyle birlikte benim için zaman tekrar başladı. Ayaklarımı yere basmaya çalışırken etraftaki sessizliği bozmaya devam eden kuvvetli zangırdamalar hafifçe zayıflayarak da olsa devam ediyordu.

Neredeyim? Bir rüyanın içinde mi? Yaklaşık olarak birinci saniyede az önce üzerinde uyumakta olduğum, vasattaki kamaranın sancak tarafındaki koltuğun üzerine oturdum, içerisi karanlık, ikinci saniye gibi ayağa kalkıp sol tarafımdaki açık kaportaya yöneldim. Gökyüzü siyah.

İspanyol Donanması, gelecek nesil denizaltıları olarak, inşa faaliyetleri devam etmekte olan S-80 sınıfına odaklanmış durumda. Eski denizaltıların değiştirilmesi ihtiyacı neticesinde ortaya çıkan proje için olabildiği kadar yüksek yerli katkı oranı da hedeflenmişti.

İspanyollar tarafından belki de haddinden fazla iddialı bir şekilde, teknolojik açıdan ulaşılabilecek dünya üzerindeki en gelişmiş dizel-elektrik denizaltı olacağı beyan edilen S-80 projesi daha sonra kaçınılmaz olarak çok sıkıntılı bir sürece girdi ve bazı ağır darbeler yedi.

20 Şubat akşamı fuar merkezinin önündeki tren istasyonunda arkadaşlarla buluştuktan sonra yemek yedik ve Yeşilköy havalimanına yollandık. Önceki birkaç gün boyunca gerçekleşen yoğun kar yağışı sebebiyle ülke çapında yaşanan uçuş zorlukları artık büyük ölçüde azalmış olsa bile bizim tayyarenin kalkışı da geceyarısından sonraya sarkmaktan kurtulamamıştı.

İzmir'e indikten sonra kayığa ulaşmamız da zaman aldı. Biraz uyduktan ve bilâhare ıvır zıvır işleri hallettikten sonra tam öğle vakti Can'la beraber kayığı çözdük, güneye doğru yola çıktık. Hedef Karacasöğüt olmakla birlikte yarı yolda ara verip birkaç gün çalışmak da gerekecekti.

Bilâhare ele alınması düşünülen 1:1 ölçekli torpil gövdeleri etrafındaki üç boyutlu akışın sayısal olarak incelenmesi mevzusunda eldeki imkânlarla kullanılabilecek en uygun benzetim yaklaşımlarının tespit edilebilmesi için her zamanki gibi öncelikle bazı doğrulama çalışmalarına ihtiyaç vardı.

Söz konusu çalışmalardan ilk safhasında kendisi basit ama etrafında oluşan akış son derece karmaşık olan 6:1 oranlarında uzatılmış küre olarak tanımlanan cisim kullanılacaktır. Bu cisim akışkan dinamiği camiası tarafından hem deney hem de sayısal çözümler için yaygın olarak tercih edilmektedir ve elde geniş bir akademik bilgi birikimi mevcuttur.

YTDP yani Yeni Tip Denizaltı Projesi olarak adlandırılan faaliyet yakın dönemin en çok tartışılan savunma sanayii projesi olarak gösterilebilir. Projenin bu kadar dikkât çekmesinin haklı sebepleri olduğunu söylemek yanlış olmaz. Gidişata bakıldığında ise önümüzdeki 10-15 sene boyunca bu tartışmaların artarak devam etmesi de muhtemel görünüyor.

İhale sonuçlandıktan ve sözleşme imzalandıktan sonra yeni nesil denizaltılar Cerbe olarak sınıflandırılmış ve çalışmalar başlamıştı. Fakat açıklanan sözleşme teslim tarihlerine rağmen denizaltıların inşa faaliyetleri hâlen başlamamış görünüyor oysa belli bir safha farkıyla aynı anda üç denizaltının inşa edilmesi ve ilk denizaltının da bu sene(!) denize indirilmesi öngörülüyordu.

Önceki makalelerden birinde Milgem'in gövdeye bağlı sonarı ve yumrubaşı hakkındaki bazı hususlara dikkâtleri çekmek hedeflenmişti. Bu makalenin beklenenden fazla ilgi çekmesi üzerine belki konuyu devam ettirmenin ve diğer bazı hususları da kısaca ele almanın makûl hale geldiği düşünülebilirdi.

Velhasıl ikinci bölümde bu defa geminin denizaltı savunma harbi yetenekleri açısından bazı kısa değerlendirmeler yapılmaya çalışılacaktır. Milgem projesi çalışmaları ilk başladığı günden itibaren DSH hususu öncelikli olmuştu. Bu tercih Türk Donanmasının ihtiyaçları açısından son derece isabetli bir karardı.

Başlığı böyle atınca anlam değişik yönlere de kayabilir ama burada sadece torpil kelimesinin gerçek anlamı söz konusudur. Bu sayfada Türk Donanması tarafından halen kullanılmakta olan ve yakın gelecekte hizmete girecek olan bütün torpillere ait basit ve özet bir veri kaydı tutulması hedeflenmiştir.

Ayrıca her bir torpil daha ayrıntılı olarak da incelenmiştir/incelenecektir. Tabiatı gereği bu sayfadaki veriler devamlı olarak güncellemeye açıktır bu sebeple daha doğru bilgiler elde edildikçe değişecektir. Şunu da belirtmek gerekir ki bütün bu bilgiler kamuya açık olan kaynaklardan derlenmiştir ve gerçek anlamda bir gizliliği yoktur. Bu sebeple özellikle yeni nesil olanlar ile alâkalı bilgilerin hatalı olmaları da beklenebilir.

Türk Deniz Kuvvetleri için altı adet yeni denizaltı satın alınmasına yönelik ihale 2008 civarında sonuçlanmıştı. Tercih edilen denizaltı modeli bizden önce inşasına başlanma sırasıyla Yunanistan, Güney Kore ve Portekiz'in yaptığı gibi Tip214/1.800 sınıfı oldu. Küçük bazı farklar dışında bu dört ülkenin denizaltıları eşdeğer kabul edilebilir. Aslına bakılırsa daha önceki denizaltı tedarik faaliyetlerinden farklı olarak hiç olmazsa bu kez bir uluslararası ihaleye gidilmeye çalışıldı.

Çalışıldı demek yanlış değil zira gerçek rekabet şartları oluşturabilecek bir ihale ortamının sağlanabildiğini söyleyebilmek mümkün değildi. İhaleye görüntüde sadece üç ülke katıldı; Almanya (HDW), Fransa (DCNS) ve İspanya (Navantia). O zaman diliminde tek yaptığı Fransız denizaltılarını lisans altında üretebilmekten ibaret olan İspanyanın ihaleye katılıyor görünmesi bile anlamsızdı.

Doğrulama amaçlı denemelerin ikincisinde ilk olarak el alınanlardan daha düşük frekanslardaki durum incelenmeye çalışılmıştır. Bu defa elde edilebilen iki farklı deney sonucuna ait veriler, kullanılan yöntemle hesaplanan sonuçlarla birlikte kısaca değerlendirilecektir.

Çalışmada kullanılan radar kesit alanı deney ölçümleri öncekinden farklı olarak bu kez 1.000mm uzunluğundaki metal bir Nasa badem geometrisine dayanmaktadır. P bandından iki frekans incelenmiştir; 300MHz ve 757MHz. İnceleme yine monostatik olarak ele alınmıştır.

Güney Korenin ilk torpil çalışmaları 1974 senesinde Mk44 hafif torpillerinin ABD denetiminde kopyalanması faaliyeti ile başladı. Akustik güdüm sistemi derin su için geliştirilmiş olan kopyalanmış Mk44'ler Güney Kore'nin sığ su ihtiyaçlarını karşılayabilmekten tamamen uzaktı. Bu safha tamamlandıktan sonra mecburen ikinci aşamaya geçildi.

ABD'nin hafif torpil üreticisi Honeywell ile daha fazla işbirliği yapılarak, mevcut akustik güdüm sistemi bölgenin sığ suları için değiştirilmiş bir nevi geliştirilmiş Mk44 sayılabilecek K744'lerin lisans altındaki üretimleri ise 1980'lerde gerçekleştirildi. Bu seviyeden sonra ise artık Güney Koreliler daha yüksek yerli katkı oranına sahip torpiller üretebileceklerine inanmaya başladılar.