LSV-2 Cutthroat ABD donanması tarafında kullanılmakta olan yeni nesil Virginia sınıfı denizaltıların büyük ölçekli bir modelidir ve bugün için dünyanın en büyük insansız sualtı aracıdır. LSV İngilizce "Large Scale Vehicle" yani Türkçesi "Büyük Ölçekli Araç" tanımlamasından türetilmiş bir kısaltmadır, "2" ise bu türün ikinci aracı olduğunu ifade eder. Araç daha önce aynı amaçla kullanılan LSV-1 Kokanee'nin yerini almıştır.

Vasıtaya verilmiş olan Cutthroat ismi ise Türkçeye boğazkesen olarak çevrilebilir ve hemen sağ tarafta görülen bir alabalık türünün adıdır. LSV-2 Cutthroat sadece denizaltı tasarım ve üretim teknolojilerinin daha fazla geliştirebilmesi amacıyla inşa edilmiştir.

2001 senesindeki teslimatından itibaren LSV-2 Idaho'daki Pend Oreille gölünde bulunan Akustik Araştırma Müfrezesi tarafından kullanılmaktadır. Bu tesis donanma suüstü savaş merkezine bağlı Carderock bölümü tarafından işletilir ve denizaltılar için düşük görünürlük teknolojilerinin araştırıldığı ve denendiği bir laboratuvardır. 350 metreye varan derinliği ve uygun su ve çevre şartları sebebiyle göl özellikle akustik araştırmaları için gayet elverişlidir. Ayrıca bu merkezde LSV-2 haricinde daha başka küçük, orta ve büyük ölçekli otonom insansız denizaltılar da mevcuttur.

Resim.1) ABD donanmasının denizaltı teknolojilerine yönelik en önemli araştırma merkezi Pend Orielle gölüdür. Arge merkezi gölün güney tarafındadır.

LSV-2 tanımlamalı insansız denizaltıya verilen Cutthroat ismi bu bölgeye özgü bir alabalık türününden gelmektedir ve araştırma merkezinin yakınında bulunan bir kasaba ilkokulun öğrencileri tarafından seçilmiştir. 1997'de donanma, tesis yakınlarındaki bu okulun öğrencilerinden, inşa edilecek olan LSV-2'ye bir isim seçmelerini istemişti ve öğrencilerin seçtiği Cutthroat ismi kullanıldı.

Bu çocukların çoğu daha sonra 1997'deki omurganın kızağa konulması törenine de katılıp omurgayı imzalamışlar ve nihayetinde 2000 senesindeki suya iniş töreninde de hazır bulunmuşlar. Evet bu son iki paragraftaki bilgiler gayet gereksiz olsa bile yine de yazının içine dahil etmeyi uygun buldum. Çünkü bu basit ayrıntı, görmek isteyebilecekler için gücün ve güçsüzlüğün gerçek kaynağını biraz aydınlatabiliyor.

Resim.2) LSV-2 Cutthroat göl yüzeyinde seyir halinde [2]

LSV-2 Cutthroat Newport News tersanesi ve General Dynamics Electric Boat bölümü tarafından oluşturulan ve Virginia sınıfı denizaltıları da üreten bir takım tarafından tasarlanıp inşa edilmiştir. Modüler bir yaklaşımla tasarlanan LSV-2 üzerinde ihtiyaç halinde gövde şekli dahil çok köklü tasarım değişikliklerinin kolayca yapılabildiği söylenmektedir.

LSV-2 vasıtasıyla gerçekleştirildiği düşünülen temel çalışmalar;

1. Yeni nesil denizaltı sevk sistemlerinin geliştirilmesi
2. Sonar kubbesi tasarımlarının iyileştirilmesi
3. Yapısal akustik çalışmaları
4. Gürültü izlerinin incelenmesi
5. Gövde kaplamalarının geliştirilmesi
6. Aktif gürültü kontrolu yöntemlerinin denenmesi
7. Sabit ve çekili sonar dizinlerinin geliştirilmesi

olarak sıralanabilir. Elektrik tahrikli olan Cutthroat 3.000shp Sabit Mıknatıs Dairevi Açıklık elektrik motoruna sahiptir. Motor modüler bir yapıya sahip olup ihtiyaç olduğunda kolayca 6.000shp'ye yükseltilebilir şekilde tasarlanmıştır. Vasıta 33,9m uzunluğunda olup gövde çapı 3,05m olarak açıklanmıştır.

205 ton ağırlığındaki Cutthroat büyük ölçekli, fizik temelli deneylerin yapılabilmesine olanak sağlayarak hidrodinamik, hidroakustik ve düşük görünürlük, sevk ve manevra gibi zorlu denizaltı mühendisliği alanlarında çok değerleri veriler elde edilebilmesine olanak sağlayarak gelecek nesil denizaltıların tasarlanabilmesine imkân vermektedir. Seyir tecrübeleri esnasında ölçülen veriler eldeki bilgilere göre 1.536 veri kanalı üzerinden gerçek zamanlı olarak kaydedilerek digital olarak işlenir.

Resim.3) LSV-2 göl kıyısındaki barınağından suya indirilmeye hazırlanırken [4]

Bu verilerin büyük bir bölümü küçük ölçekli bilindik havuz deneyleri ile elde edilemeyeceği için denizaltı mühendisliği açısından son derece kıymetlidir ve elde edilen veriler de haliyle gizlidir. 1950'lerin benzer çalışmalarına ait verilere ancak bugünlerde ulaşabildiğimiz düşünüldüğünde LSV-2 çalışmalarının sonuçlarını da 50 sene kadar beklersek elde edebiliriz ;)

Eğer beklemek istemezseniz yapmanız gereken tek bir şey var; çalışmak. Fakat bugüne kadar Türkiye'de, elde hemen hemen her türlü imkân olduğu halde (bu alanda) bırakın böyle büyük ölçekli çalışmaları, küçük ölçekli sıradan faaliyetler bile yapılmadığı düşünülürse fazla bir beklentiye girmemek lâzım gelir.

Yeri gelmişken tam bu noktada belki tehlikeli bir gidişe dikkât çekmek de uygun olur. Gerek dünya üzerinde gerekse buna paralel olarak ama daha acımasız bir şekilde Türkiye'de bir BDM - Bilgisayar Destekli Mühendislik (CAE) tekelleşmesi ve vahşi pazarlama faaliyetleri artarak devam ediyor. Bu faaliyetler sonucunda gelecekte pek çok sakıncalar ortaya çıkabilecektir.

Resim.4) LSV-2 Cutthroat yüzer ar-ge iskelesine bordalamış durumda. Başka bir bakış açısıyla; enayi tayfası iş başında! Oysa zahmet edip buraya gelseler neyi nasıl yapmaları gerektiğini öğrenebilirlerdi [4]

Özellikle Türkiye gibi ülkelerde bilgisayar destekli mühendislik yazılımlarının artık deneylerin yerini aldığı, boşu boşuna bu alanlarda çalışılmaması gerektiği, başkaları tarafından hazırlanan, kaynak koduna erişilemeyen ve son derede pahalı bazı yazılımların sizin bütün meselelerinizi rahatça çözebileceği yönünde bir algı oluşturuluyor.

Bu tür yazılımları özellikle askeri projelerde kullandığınızda veri güvenliğinin sağlanamayacağı hususu bir yana, elde edilen sonuçlara haddinden fazla güvenmek ve bel bağlamak da son derece yanlıştır ve tehlikelidir. Evet bilgisayar destekli mühendislik önemli bir araçtır ama yine de kağıt ve kalem kadar değil. Yazılım iyi bir mühendisin elinde bir miktâr kolaylık ve iyileşme sağlar, kötü bir mühendisin elinde ise pimi çekilmiş el bombası gibidir.

Aslında bu bakış açısının sağlamasını sadece bu sayfadaki üç beş satırlık bilgi ile bile yapabilmek kolayca mümkündür, şöyle ki:

LSV-2'yi inşa eden ve ar-ge çalışmalarında kullananlar çok mu aptallar? Yoksa ellerinde yazılım ve donanım alacak paraları mı yok? Ya da elektrikleri mi kesik? Ne gerek var ki bu kadar masrafa ve zaman harcamaya. 3B modeli çiz, yazılıma gönder, sana çözümü versin. Hepinizin bildiği gibi aslında onların ar-ge kaynakları sınırsız, en güçlü süperbilgisayarlara sahip oldukları gibi piyasadaki bütün BDM yazılımlarını üretenler de (ve bize satanlar da) onlar. Peki neden halâ bu işlerle uğraşıyorlar, enayi olduklarından mı?

Ya da tersten sorarsak; biz nasıl oluyor da hiçbir (gerçek) ilmî çalışma ve araştırma yapmadan sonuç alabileceğimize inanıyoruz? Harbiden inanıyor muyuz? Yoksa inanıyor görünmek işimize mi geliyor?