Başlığı böyle atınca anlam değişik yönlere de kayabilir ama burada sadece torpil kelimesinin gerçek anlamı söz konusudur. Bu sayfada Türk Donanması tarafından halen kullanılmakta olan ve yakın gelecekte hizmete girecek olan bütün torpillere ait basit ve özet bir veri kaydı tutulması hedeflenmiştir.
Ayrıca her bir torpil daha ayrıntılı olarak da incelenmiştir/incelenecektir. Tabiatı gereği bu sayfadaki veriler devamlı olarak güncellemeye açıktır bu sebeple daha doğru bilgiler elde edildikçe değişecektir. Şunu da belirtmek gerekir ki bütün bu bilgiler kamuya açık olan kaynaklardan derlenmiştir ve gerçek anlamda bir gizliliği yoktur. Bu sebeple özellikle yeni nesil olanlar ile alâkalı bilgilerin hatalı olmaları da beklenebilir.
Elde edilemeyen bazı verilere ise tersine mühendislikle vesaire ulaşılmaya çalışılmış olabilir. Mesela motor gücü belirtilmiş ama azami sürâti bilinmeyen bir torpil için bu değer hesaplama yöntemiyle elde edilebilir veya sürati biliniyorsa bu bize ihtiyaç duyulan gücü hesaplayabilme imkânı verebilir vesaire...
Resim.1) Türk Deniz Kuvvetleri tarafından hâlen kullanılmakta olan 483mm Mk37.mod2 ve mod3 torpilleri; 3B model.
Türk Deniz Kuvvetlerinin kullanımında, sipariş edilmiş durumdaki Mk48.mod6AT ile birlikte altı farklı ülkeden tedarik edilmiş toplam ondört çeşit ithâl torpido mevcuttur. Doğrusu bu dehşet verici bir sayı. Bütün bu silâh sistemlerinin idâme ve bakım-tutum ihtiyaçlarını karşılamak ve bu alanlarda çalışacak insanları yetiştirmek açısından bile büyük zorluklar olmalı.
Bu sayfa henüz taslak seviyesindedir! Çizelgelerdeki bilgilerin hassasiyetleri üste doğru artar, alta doğru azalır. Sadece sayfanın hazırlandığı 2014 senesi itibarı ile kullanımda olan veya siparişi verilmiş durumdaki torpiller değerlendirilmiştir.
Torpil |
Çap mm |
Üretici |
Tasarım |
İlk Üretim
|
Maksat |
Sayı |
G7A 1i |
533 |
|
1930 |
1938 |
Suüstü |
? |
Mk14 |
533 |
|
1931 |
1938 |
Suüstü |
? |
Mk23 |
533 |
|
1931 |
1943 |
Suüstü |
? |
Mk37.mod3 |
483 |
|
1946 |
1958 |
Sualtı 1a |
28 |
Mk37.mod2 |
483 |
|
1959 |
1960 |
Sualtı 1a |
28 |
Mk44.mod1 |
324 |
|
1952 |
1956 |
Sualtı |
100 |
Mk46.mod5 1b
|
324 |
|
1960 |
1965/79 |
Sualtı 1c
|
650 |
SST-4.mod0 1h
|
533 |
|
1975 |
1980 |
Suüstü |
56 |
A244/S.mod0
|
324 |
|
1971 |
1975
|
Sualtı |
50 |
Mk24.mod2 TigerFish
|
533 |
|
1959 |
1978/82 |
Suüstü/Sualtı |
90-1 |
L5.mod4 |
533 |
|
?
|
1976 |
Sualtı |
? |
DM2A4.3 Seahake |
533 |
|
1985 |
1999 |
Suüstü/Sualtı |
40-1 |
Mk54.mod0 Mako
|
324 |
|
2000 |
2004 |
Sualtı |
100 1f
|
Mk48.mod6AT 1d
|
533 |
|
1962 |
1972/04
|
Suüstü/Sualtı |
48 |
Akya 1e |
533 |
|
? |
? |
Suüstü
|
183 1g |
Orka |
324 |
|
? |
? |
Sualtı |
? |
Çizelge.1) Bazı temel veriler.
Çizelge.1 için açıklamalar: 1a. Mk37'ler temelde DSH maksatlı olarak tasarlanmış olmakla birlikte suüstü hedeflerine hücum edebilme yeteneğine de sahiptir. 1b. Türkiye'nin elindeki çok sayıda Mk46 torpidosunun hangi sürümlerde olduğu hakkında sağlıklı bir bilgi yok. Muhtemelen mod1'den mod5a'ya kadar karışık bir envanter olabilir. Fakat 1987 [12] ve 1994 [4] senelerinde imzalanan tedarik anlaşmaları sonrasında Türkiyenin elindeki Mk46'ların tamamen ya da büyük oranda mod5'e (NearTIP) dönüştürülmüş olduğu tahmin edilebilir. 1c. Mk46 torpili mod5a'dan itibaren suüstü hedeflerine saldırabilme imkânına da sahip. Bununla birlikte temelde DSH amaçlıdır. 1d. Henüz teslim edilmedi. 1e. Henüz geliştirme safhasında. 1f. Tedarik edilen Mk46'dan Mk54'e dönüştürme kitleri mi yoksa yeni üretim Mk54 mü? Kaynak [11]'e göre ithal edilen torpiller yeni üretim Mk54 değil Mk46 -> Mk54.mod0 dönüşüm kiti. Sonuç olarak gerçekleştirilecek dönüşüm çalışması ile donanma 100 adet Mk54.mod0 elde ederken mevcut Mk46'lar 100 adet azalmış olacak. 100 sistem için açıklanan fiyat 105 milyon $. 1g. 2015 itibarı ile henüz üretim başlamadı! Belirtilen sayı [10] tahmini üretim adedini ifade etmektedir ve zaman içinde değişebilir. 1h. Ay sınıfı denizaltılar yanında Kartal sınıfı hücumbotlar tarafından da kullanılabilir. 1i. Sadece Kartal sınıfı hücumbotlar için.
Torpil |
Uzunluk m |
Ağırlık kg |
Sürât m/sn |
Menzil m
|
Derinlik İhtiyacı 2a m |
Azami Dalış Derinliği m |
G7A |
7,19 |
1.528 |
22,6/20,6/15,4 |
5.000/7.500/12.000 |
? |
? |
Mk14 |
6,25 |
1.456 |
23,7/15,9 |
4.100/8.200 2b
|
? |
? |
Mk23 |
6,25 |
1.456 |
23,7 |
4.100 |
? |
? |
Mk37.mod3 |
3,43 |
649 |
13,4/8,7 |
9.100/21.000 2b
|
? |
300 |
Mk37.mod2 |
4,09 |
767 |
12,3/8,0 |
8.200/19.000 2b
|
? |
300 |
Mk44.mod1 |
2,50 |
190 |
15,9 |
5.100 |
? |
300 |
Mk46.mod5 |
2,60 |
231 |
23,1 |
11.000 |
60/90 2d 2c
|
600 |
SST-4.mod0 |
6,08 |
1.414 |
18,0/11,8 |
11.000/37.000 2b
|
? |
100 |
A244/S.mod0 |
2,75 |
254 |
18,5/14,4 |
? /13.000 2b
|
? |
600 |
Mk24.mod2 TigerFish
|
6,45 |
1.549 |
18,0/12,3 |
13.000/39.000 2b
|
? |
440 |
L5.mod4 |
4,32 |
935 |
18,0 |
9.500 |
? |
500 |
DM2A4.3 Seahake |
6,22 |
1.530 |
23,1 |
40.000 |
? |
300 |
Mk54.mod0 Mako
|
2,72 |
276 |
22,5 |
11.000 |
25/35 2d
|
600 |
Mk48.mod6AT
|
5,86 |
1.691 |
28,3/20,6
|
38.000/50.000 2b
|
25 |
800 |
Akya |
? |
? |
18,0(?) |
? |
?
|
? |
Orka |
? |
? |
? |
? |
? |
? |
Çizelge.2) Performans verileri.
Çizelge.2 için açıklamalar: 2a. Fırlatma Derinliği silahı kullanabilmek için gerekli olan asgari su derinliğini ifade eder. Gemiden veya havadan kullanıldığında deniz yüzeyi ile deniz tabanı, denizaltıdan kullanıldığında ise torpil kovanı ile deniz tabanı arasındaki asgari mesafe ihtiyacıdır. 2b. Belirtilen menzil değerleri sol sütunda tanımlanan öntanımlı sürât değerleri için geçerlidir. 2c. mod5A modelinde bu değerler yaklaşık 15m iyileştirmiştir. Türk Deniz Kuvvetlerinin elinde mod5A'nın mevcut olup olmadığı belirsizdir. 2d. İlk değer gemiden ikinci değer havadan fırlatıldığında gerekli olan asgari derinliği ifade etmektedir.
Resim.2) 533mm Mk-24 Tigerfish sayı olarak donanmanın elindeki en önemli ağır torpil cephaneliğini oluşturmaktadır. bununla birlikte silahın son derece güvenilmez olması durumu karmaşık hale getirmektedir.
Torpil |
Harp Başlığı kg
|
Patlayıcı |
Patlama Etkisi |
Tapa
|
G7A |
280 |
Hegzanit |
Basınç |
Temas |
Mk14 |
300 |
TORPEX/HBX |
Basınç |
Temas |
Mk23 |
300 |
TORPEX/HBX |
Basınç |
Temas |
Mk37.mod3 |
143 |
HBX3 |
Basınç |
Temas |
Mk37.mod2 |
143 |
HBX3 |
Basınç |
Temas |
Mk44.mod1 |
33 |
HBX3 |
Basınç |
? |
Mk46.mod5 |
44 |
PBXN103+Yakıt 3a |
Basınç |
Manyetik Yakınlık+Temas
|
SST-4.mod0 |
260 |
? |
Basınç |
Temas |
A244/S.mod0 |
42 |
HBX3 |
Basınç |
Manyetik Yakınlık+? |
Mk24.mod2 TigerFish
|
134 |
PBXN105 |
Basınç |
Manyetik Yakınlık+Temas |
L5.mod4 |
150 |
HBX3 |
Basınç |
Akustik Yakınlık+Temas |
DM2A4.3 Seahake |
260 |
PBXN111 |
Basınç |
Manyetik Yakınlık+Temas |
Mk54.mod0 Mako
|
44 |
PBXN103 |
Basınç |
Manyetik Yakınlık+Temas |
Mk48.mod6AT
|
293 |
PBXN105+Yakıt 3a
|
Basınç |
Manyetik Yakınlık+Temas |
Akya |
260 |
PBXN111 |
Basınç |
Manyetik Yakınlık+Temas |
Orka |
? |
? |
Basınç |
Manyetik Yakınlık+Temas |
Çizelge.3) Harp başlığı verileri.
Çizelge.3 için açıklamalar: 3a. İnfilâk esnasında torpil yakıt tankında kalmış durumdaki tüketilmemiş yüksek enerjili Otto 2 de patlamaya katkı vererek torpilin tahrip gücünü arttırır.
Torpil |
Tahrik Sistemi
|
Enerji Kaynağı
|
Enerji Yoğunluğu W-saat/kg |
Sevk Sistemi
|
Güç kW
|
G7A |
Pistonlu Buhar |
Dekahidronaftalin+Hava
|
? |
Pervane |
260 |
Mk14 |
Gaz+Buhar Türbini |
Metil Alkol+Hava |
? |
Pervane |
? |
Mk23 |
Gaz+Buhar Türbini |
Metil Alkol+Hava |
? |
Pervane |
? |
Mk37.mod3 |
Elektrik |
Akü: AgO-Zn 4a
|
540 |
Pervane |
26 |
Mk37.mod2 |
Elektrik |
Akü: AgO-Zn 4a
|
540 |
Pervane |
26 |
Mk44.mod1 |
Elektrik |
Akü: AgCl-Mg 4b
|
450 |
Pervane |
22 |
Mk46.mod5 |
Isıl/Açık Çevrim
|
Otto 2 |
? |
Pervane |
63 |
SST-4.mod0 |
Elektrik |
Akü: AgO-Zn 4a
|
540 |
Pervane |
? |
A244/S.mod0 |
Elektrik |
Akü: AgCl-Mg 4b
|
450 |
Pervane |
26 |
Mk24.mod2 TigerFish
|
Elektrik |
Akü: AgO-Zn 4a
|
540 |
Pervane |
? |
L5.mod4 |
Elektrik |
Akü: AgO-Zn 4a
|
? |
Pervane |
85 |
DM2A4.3 Seahake |
Elektrik |
Akü: AgO-Zn 4a
|
? |
Pervane |
275 |
Mk54.mod0 Mako
|
Isıl/Açık Çevrim |
Otto 2 |
? |
Pervane |
63 |
Mk48.mod6AT
|
Isıl/Açık Çevrim |
Otto 2 |
1.500 |
Tulumba-Jet |
? |
Akya |
Elektrik |
Akü: AgO-Zn 4a
|
~540 |
Pervane |
? |
Orka |
Elektrik |
Akü: AgO-Zn 4a
|
~540 |
Pervane |
? |
Çizelge.4) Sevk ve tahrik sistemi verileri.
Çizelge.4 için açıklamalar: 4a. Gümüşoksit-Çinko 4b. Gümüşklorür-Magnezyum
Torpil |
Baş Bodoslama
|
Sonar Frekansı kHz
|
Sonar Menzili 5a m
|
Sonar Dizini
|
Güdüm |
Yazılım Dili |
G7A |
Yumuşak |
- |
- |
- |
Yok |
Yok |
Mk14 |
Yumuşak |
- |
- |
Yok |
Yok |
Yok |
Mk23 |
Yumuşak |
- |
- |
Yok |
Yok |
Yok |
Mk37.mod3 |
Yumuşak |
60 |
910/ -
|
Dairevi |
Aktif/Pasif |
Analog |
Mk37.mod2 |
Yumuşak |
60 |
910/ -
|
Dairevi |
Aktif/Pasif+Tel |
Analog |
Mk44.mod1 |
Sert |
? |
950/ -
|
Müstevi |
Aktif |
Analog |
Mk46.mod5 |
Sert |
? |
1.400/ -
|
Müstevi |
Aktif/Pasif |
?
|
SST-4.mod0 |
Yumuşak |
? |
- /5.500 |
Dairevi |
Pasif+Tel |
? |
A244/S.mod0 |
Sert |
30 |
? |
Müstevi |
Aktif/Pasif |
? |
Mk24.mod2 TigerFish
|
Sert |
? |
1.850/ -
|
Müstevi |
Aktif/Pasif+Tel |
Coral66 |
L5.mod4 |
Yumuşak |
? |
? |
Dairevi |
Aktif
|
? |
DM2A4.3 Seahake |
Yumuşak |
30/50 |
2.500/6.000 |
Uyumlu |
Aktif/Pasif+Tel
|
C++ |
Mk54.mod0 Mako
|
Sert |
25 |
? |
Müstevi |
Aktif/Pasif |
Ada |
Mk48.mod6AT
|
Sert |
20 |
? |
Müstevi |
Aktif/Pasif+Tel |
Ada |
Akya |
Yumuşak |
? |
? |
Uyumlu |
Pasif+Dümensuyu+Tel
|
? |
Orka |
Sert |
? |
? |
Müstevi |
Aktif/Pasif |
? |
Çizelge.5) Güdüm sistemi verileri.
Çizelge.5 için açıklamalar: 5a. İlk değer (uygun şartlar için) aktif, ikinci değer pasif sonar menzilini ifade eder.
Resim.3) Gugümüze kadar Akya ağır torpiline ait yayınlanan tek görüntü.
Torpil |
Günümüz için Diğer Kullanıcı Ülkeler |
G7A |
? |
Mk14 |
? |
Mk23 |
? |
Mk37.mod2-mod3 |
Arjantin, Brezilya, İspanya, Kanada, Norveç, Peru, Polonya, Tayvan, Yunanistan |
Mk44.mod1 |
Brezilya, Endonezya, İran, Kanada, Kolombiya, Pakistan, Portekiz, Singapur, Şili, Tayland, Tunus, Uruguay, Venezuela |
Mk46.mod5 |
ABD, Almanya, Avustralya, Bahreyn, Belçika, Endonezya, Güney Kore, Hollanda, Japonya, İspanya, İsrail, İtalya, Portekiz, Tayland, Yunanistan
|
SST-4.mod0 |
Arjantin (mod1), Brezilya, Ekvador, Endonezya, Kolombiya, Peru, Şili, Venezuela, Yunanistan |
A244/S.mod0 |
Arjantin, Çin, Endonezya, Ekvador, Hindistan, Malezya, Pakistan, Peru, Polonya, Singapur, Venezuela, Yunanistan |
Mk24.mod2 TigerFish |
Brezilya, Şili, Venezuela 6d
|
L5.mod4 |
Bulgaristan, Pakistan |
DM2A4 Seahake |
Norveç, İspanya, İsrail, Pakistan |
Mk54.mod0 Mako
|
ABD 6b, Avustralya, Hindistan, Tayvan 6c
|
Mk48.mod6AT |
Brezilya, Tayvan 6a
|
Çizelge.6) 2015 itibarı ile aynı torpilleri kullanmakta olan diğer ülkeler. Çizelge söz konusu torpilleri geçmişte kullandığı halde artık hizmet dışına çıkartan ülkeleri kapsamaz. (Henüz tamamlanmadı ve oldukça eksik!)
Çizelge.6 için açıklamalar: 6a. ABD, Avustralya, Kanada ve Hollanda .mod4, .mod5 ve mod7 kullanmaktadır. .mod6AT sınırlandırılmıştır ihraç sürümüdür. Tek gerçek mod6AT kullanıcısı 2017 itibarı ile sadece Brezilyadır. Türkiye (48 adet) ve Tayvan (40 adet) siparişleri henüz (2017) teslim edilmemiştir. 6b. ABD .mod0'ları belirgin derecede iyileştirilmiş mod1'e yükseltmektedir. 6c. Tayvan 2017 itibarı ile henüz teslim alamamış olabilir. 6d. Bu ülkelerin elindeki silahlar önemli oranda veya tamamen mod1 olabilir.
♦ Kaynaklar1. Sağ üst köşedeki resim Türk Deniz Kuvvetlerinin atış denemesinden; http://www.dzkk.tsk.tr 2. Post-World War II Acoustic ASW Torpedo Development A brief history of the MK-35, MK-41, MK-43 and MK-44, 2002, James V. Shannon 3. A Brief History of U.S. Navy Torpedo Development, 1978, E. W. Jolie 4. The Naval Institute Guide to World Naval Weapon Systems 1997-1998, Norman Friedman 5. Industrial Assessment for Torpedoes, 1995 6. Modern Heavyweight Torpedoes, 2009, Roger Thornhill 7. Modern Torpedoes and Countermeasures, 2001, Austin Joseph 8. 水下爆炸载荷作用下MK46 鱼雷结构动态响应分析, 2013, 孙丰 - 陈舸 - 祝祥刚 9. 舰船声尾流自导鱼雷及其防御技术, 2007, 王 宏 - 韩明连 - 陆达人 10. Jane's Defence Weekly - Briefing: Heavy Hitters, 2012, Ian Keddie 11. Anti-Submarine Weapons - The State of the Art - MilTECH/8, 2008, Massimo Annati 12. UK-USA Torpedoes | Janes Naval Weapon Systems - Sayı 2 13. Dz_K_K_lığı Malzemeleri1.pdf - 2012 | http://www.dzkk.tsk.tr/data/lojistik/sartname/ 14. SIPRI - http://www.sipri.org
|