SeyrüseferSeyir DefteriMalzeme Bilgisi → HBX: Yüksek Basınçlı Patlayıcılar

HBX: Yüksek Basınçlı Patlayıcılar

Seyir Defteri - Malzeme Bilgisi
Pazar, 25 Ağustos 2013

Mk-32 Torpidosu Harp Başlığı: HBXKompozit patlayıcı ailesi HBX, TORPEX türü patlayıcıların yerini almak için ABD tarafından geliştirilmiştir. Bu hususta temel hedef hem TORPEX kadar güçlü hem de TORPEX'den daha kararlı, duyarsız ve güvenli mühimmat ve harp bağlıklarının geliştirilebilmesi olmuştu.

HBX ismi "Yüksek Basınçlı Patlayıcılar" olarak Türkçe çevrilebilecek "High Blast Explosives" tanımlamasından türetilmiş bir kısaltmadır. HBX kabaca TORPEX'e yakın güçtedir, bununla birlikte belirgin derecede daha duyarsızdır. Bu duyarsızlaştırma ise içeriğe D-2 duyarsızlaştırıcısı, kalsiyumklorür ve kalsiyumsilikat eklenmesiyle elde edilmiştir. Aslında, HBX içine duyarsızlaştırıcı eklenmiş bir tür TORPEX'tir demek doğru olur.

HBX-1 (1720kg/m3) olarak bilinen ilk ürün yaklaşık olarak;

  1. %67 Karışım B
  2. %4,5 D-2 (Duyarsızlaştırıcı)
  3. %17 Alüminyum (C sınıfı, D Türü)
  4. %11 İlave TNT
  5. %0.5 Kalsiyumklorür ve Kalsiyumsilikat

içerir. Diğer iki yaygın HBX türevinin içeriğini açıklamak gerekirse, yaklaşık olarak;

HBX-3 (1840kg/m3)

  1. %31 RDX
  2. %29 TNT
  3. %35 Alüminyum (C sınıfı, D Türü)
  4. %4,5 D-2 (Duyarsızlaştırıcı)
  5. %0.5 Kalsiyumklorür ve Kalsiyumsilikat


H-6 (1760kg/m3)

  1. %45 RDX
  2. %30 TNT
  3. %20 Alüminyum (C sınıfı, D Türü)
  4. %4,5D-2 (Duyarsızlaştırıcı)
  5. %0.5 Kalsiyumklorür ve Kalsiyumsilikat

ihtiva eder. İkinci Dünya Savaşından yaklaşık olarak 1970'lere kadar imâl edilen muhtelif ABD torpidoları genellikle HBX ihtiva eden harp başlıklarına sahiptir. Bunlara bir örnek olarak Türk Deniz Kuvvetleri tarafından da kullanılan ve HBX-3 ihtiva eden Mk37.mod2 ve Mk37.mod3 torpilleri gösterilebilir. Mk46 ve Mk48 ile başlayan sonraki dönemden itibaren ise ABD torpidolarının harp başlıklarında PBX sınıfından patlayıcılar kullanılmaktadır.

HBX-1'in TORPEX ve TNT (TriNitroToluene) ile su üstü için patlama değerlerine kabaca bir göz atmak gerekirse;

 

Azami Basınç
(eşit mesafede)
Taşıyıcı Duvara Karşı Etkinlik
(yarıçap)
Taşıyıcı Duvara Karşı Etkinlik
(alan)
TORPEX-2 122,5 125 156
HBX-1 117,5 120 144
TNT 100 100 100

Çizelge.1) HBX'in TNT ve Torpex'e karşı suüstü patlamalarındaki gücünü karşılaştıran bazı veriler. Duyarsızlaştırma katkılarının bir bedeli olarak HBX Torpex'e nazaran biraz güç kaybetmiştir.

 

Yukarıdaki çizelgede açık hava patlamalarına yönelik kaba bir karşılaştırma görülebilmekle birlikte sualtı patlamalarının fiziği ve etkileri havadaki patlamalardan farklıdır. Üstelik su altındaki bir patlamadan beklenen nitelikler de farklıdır. Bütün bu değişkenlere ve patlayıcıların sualtı niteliklerine bilâhare torpil harp başlığı tasarımı bölümünde değinilmeye çalışılacaktır...

♦ Kaynaklar

1. Encyclopedia Of Explosives And Related Items Vol2, 1962, U.S. Army Research And Development Command, Basil T. Fedoroff, Oliver E. Sheffield
2. Explosion Effects And Properties: Part II - Explosion Effects In Water, 1978, Naval Surface Weapons Center, Michael M. Swisdak
3. The Influence Of Shock-Induced Air Bubble Collapse Resulting From Underwater Explosive Events, 2012, Steven M. Arbogast
4. https://en.wikipedia.org/wiki/File:Mark_32_torpedo_diagram.jpg
 







Telif Hakkı © 1997-2020 [uskudar.biz] - sürüm 5.5.1 - Bütün Hakları Saklıdır. Kullanım şartları için tıklayın!
Joomla! GNU/GPL lisansı altında özgür bir yazılımdır.