Askeri Teknoloji

İlk torpillerin ortaya çıkmasıyla birlikte bu son derece etkili ve tehlikeli silahtan korunabilmek için bazı önlemler alma ihtiyacına bağlı olarak, uygulanabilecek karşı tedbirlere yönelik çalışmalar da ister istemez başlamış oldu. Özellikle İkinci Dünya savaşı esnasında hâsıl olan ihtiyaçlar sebebiyle söz konusu çalışmalar hızlanmıştı.

Atlantik Savaşı'nda alman denizaltılarından büyük zarar gören İngiltere karşı tedbir konusunda yoğun olarak çalışıyordu. İlk akustik güdümlü alman torpili olan T5 Zaunkönig'in (G7es) savaş esnasında hizmete girmesiyle alman denizaltılarının sebep olduğu tehdit seviyesi büyük ölçüde artınca bu birinci nesil güdümlü torpillere karşı kullanılmak amacıyla geliştirilen ilk karşı tedbir sistemi Foxer ingilizler tarafından hizmete alındı.

Her ne kadar ziyaretçilerin önemli bölümü başlıktaki kısaltmanın anlamına aşina olsalar da belki tekrar açıklamak uygun olur ki DSH "Denizaltı Savunma Harbi" tanımlamasından kısaltılmış bir askerî denizcilik terimi olup düşman denizaltılarının aranması, bulunması ve imha edilmesi sürecinde icra edilen faaliyetlerinin bütünü kapsayan bir harekât türü olarak tanımlanabilir.

Japonyanın derin deniz araştırmaları alanında dünyanın en önde gelen ülkelerinden olduğu bilinen bir husustur. Bunun yanında Lityum-İyon aküler, Yakıt Hücreleri, İnsansız Sualtı Araçları konularında da büyük yeteneklere sahip olması neticesinde ortaya dikkât çekici bazı araçlar çıkartmaları da fazla şaşırtıcı sayılmaz.

SSCB döneminde pek çok önemli silah bileşeninin tasarlandığı ve üretildiği birimler ve tesisler Ukrayna topraklarında bulunuyordu. SSCB dağıldıktan sonra ortaya çıkan bağımsız Ukrayna devleti de geçmişten gelen bu mirastan olabildiği kadar yararlanmaya çalışmaktadır. Bununla birlikte ülkenin içinde bulunduğu iktisâdi şartlar ve son yıllarda ABD-Rusya arasında oynanan oyununun bir bölümünün de kendi topraklarında cereyan etmesinin etkisiyle, mevcut sıkıntılarından kurtulabilmesi de pek beklenmemektedir.

Diğer taraftan Ukrayna; askeri teknoloji ürünlerinin ihracatında 2012-2016 itibarı ile Dünya üzerinde %2,6'lık bir pazar payına sahiptir [1] ve hâlen İtalya ve İspanya seviyesinde olup Dünyanın 9. büyük silah ihracatçısıdır. Hazır yeri gelmişken belirtmek gerekirse Türkiye aynı dönem için Dünyanın 6. büyük silah ithalâtçısıdır.

Lehistan donanması günümüzde beş adet denizaltıya sahiptir. Bunların biri 1986'da hizmete giren Proje 877E sınıfı Sovyet denizaltısıdır. Kalan dördü ise Ula (Tip 210) sınıfı denizaltıların tedârik edilmesinden sonra Norveç tarafından hizmet dışına çıkartılan ve 2002'de Polonya'ya hediye edilen, 1964-67 arasında inşa edilmiş Kobben (Tip 207) sınıfı araçlardır. Aslında Norveç'ten beş Tip 207 alınmıştı ama beşincisi sadece yedek parça olarak kullanılmıştır.

Tip 207, zamanında Almanyanın kendi donanması için inşa ettiği Tip 205 sınıfı denizaltıların Norveç için uyarlanmış bir sürümüdür. Artık faydalı kulanım ömürlerini tamamlamış durumda olan ve Polonya donanmasının ihtiyaçlarını karşılayabilmekten uzak olan bu dört denizaltının üç yeni denizaltı ile değiştirilmesini kapsayan proje birkaç sene önce "Program Orka" tanımlamasıyla başlatılmıştı.

Uzaklardaki Çin Donanması'nın özellikle son on sene içinde gerçekleştirmekte olduğu büyük ilerlemelerin üstelik hızlanarak devam ediyor olması giderek daha fazla dikkât çekmektedir. Söz konusu gelişmelerin aynı anda çok farklı sahalarda ve çok hızlı bir şekilde cereyan etmesi bu etkiyi ayrıca güçlendirmektedir.

Mesela hem yeni nesil deniz gaz türbinleri konusunda çok hızlı gelişmeler yaşanırken aynı zamanda, bir yandan atom enerjisi ile çalışan denizaltılar diğer yandan çeşitli havadan bağımsız tahrik sistemleri ve dizel-elektrik denizaltılar, ayrıca bölge hava savunma muhriplerinden, küçük suüstü harp gemilerine, muhtelif radar, sonar, füze ve torpil projelerine kadar çok geniş bir yelpazede yaşananlar vesaire...

Bir gemisavar güdümlü merminin gerçek çatışmada ilk kez kullanılması 1967 senesinde Doğu Akdeniz'de gerçekleşmiş ve Mısır sularında seyretmekte olan İsrail muhribi Eliat, OSA sınıfı Mısır hücumbotlarından fırlatılan Sovyet P-15 (4K40) Termit (Nato tanımlaması: SS-N-2 / Styx) füzeleri ile batırılmıştı. Fırlatılan dört füzenin ilk üçü gemiye isabet etti, dördüncü ise muhtemelen gemi batmakta olduğundan hedef fazlasıyla küçüldüğü için teması kaybetti. Bu olay sonrasında ise dünya üzerinde gemilere karşı füze kullanma eğiliminde adeta büyük bir patlama yaşandı.

ABD donanması 1965 civarında, aslında gemilere karşı değil ama satha çıkmış düşman denizaltılarını hedeflemek amacıyla 25 denizmili menzilli bir güdümlü mermi konusunda ilk çalışmayı başlattı ve silaha "Harpoon" adını verdi. Bu kelimenin amerikanca'da özel olarak balina avında kayıktan elle kullanılan zıpkın anlamına geldiğini de küçük bir ayrıntı olarak yeri gelmişken belirmek fena olmaz.

Resmen savaş ilan edilmemiş olsa da Oslo'yu işgâl etmeye gelen deniz görev kuvvetinin bir parçası olan ve 20 Eylül 1939 tarihinde Alman donanmasının hizmetine giren Blücher ağır kruvazörü 9 Nisan 1940 gününün ilk saatlerinde Oslo fiyordunun önünde belirdi. O esnada tarafsız durumda bulunan Norveçliler geminin Alman mı yoksa İngiliz mi olduğunu da anlayamadılar.

Fiyordun yaklaşık 1km genişliğindeki en dar bölümünün hemen hemen ortalarında bulunan tahkim edilmiş Oscarsborg adasındaki komutan hedef yaklaşık 1.800m'de iken ateş emrini verdiğinde 1898 imalâtı 280mm'lik Alman malı toplardan çıkan mermilerden biri cephaneliğe isabet etti, ikincisi ise toplara kumanda eden elektrik sistemini devre dışı bıraktı. [1]

Singapur'da gerçekleştirilen Imdex 2013 fuarında Singapur donanmasının gelecek nesil denizaltıları için açılan ihaleyi kazanan Alman tersanesi Tip216 sınıfı denizaltının ölçekli bir modelini sergilemeyi tercih etmişti. Henüz inşa edilmiş mevcut bir örneği olmayan Tip216 aslında öncelikle Avustralyanın denizaltı ihalesi göz önüne alınarak oluşturulmuş kavramsal bir tasarımdan ibarettir.

Diğer taraftan bu davranış, hakkında o zamana kadar tanımlamasının Tip218SG olduğundan başka açıklamanın yapılmadığı yeni Singapur denizaltılarının ne olabileceği ile alâkalı bir gösterge olarak da değerlendirilmişti. Fakat 4.000 ton sınıfından ve son derece büyük bir araç olan Tip216'nın özellikle Singapur'u çevreleyen denizlerin şartları da göz önüne alındığında pek mantıklı olmadığı da aşikârdı.

Pakistan donanmasının ilk denizaltısı olan PNS Gazi, ABD yardımı kapsamında 1963 senesinde Pakistan'a verilen Tench sınıfı bir gemidir. PNS Gazi, 4 Eylül 1964'de Pakistan sularına ulaşmıştı. Bu dönemde Pakistan donanmasının denizaltı mürettebatı yetiştirme ihtiyacı için gereken desteği ise Türk Deniz Kuvvetleri sağlamıştı.

Pakistan türlü imkânsızlıklarına karşın sualtı kuvvetlerini güçlendirme yönünde hareket etmeye karar vermişti. Fransa ile yapılan görüşmeler neticesinde Pakistan donanmasına üç adet Daphné sınıfı yeni denizaltı alınması yönünde anlaşıldı ki bunlar Hangor, Mangro ve Şuşuk'tur.

Brezilya, donanmasını geliştirebilmek için ihtiyaç duyduğu uzun vadeli hamleler çerçevesinde ve yerli denizaltı inşa programlarından kaynaklanan ihtiyaçlara paralel olarak TPN çalışmasına ilk kez 1999 senesinde resmî olarak başlamış fakat beş sene kadar sonra ilk teşebbüs mecburen iptâl edilmişti.

Kısaca TPN ya da Portekizce açılımıyla "Torpedo Pesado Nacional" olarak adlandırılan ve özellikle inşa edilmekte olan yeni nesil nükleer denizaltılar için yerli bir ağır torpil üretilebilmesine yönelik ikinci teşebbüs ise Kasım 2014'de Brezilya Savunma Bakanlığı tarafında yayınlan bir belge [Resim.1] ile kamuoyu tarafından fark edilmişti.

Geçtiğimiz haftalarda gerçekleşen resmî açıklama ile ve belki biraz da beklenmedik şekilde, Pakistanın yeni nesil denizaltı ihtiyacını karşılayabilmek amacıyla Çin ile sekiz denizaltıyı kapsayan bir anlaşma imzalandığı duyurulmuştu.

Söz konusu gelişme birden fazla açıdan çok dikkât çekici ve önemli olarak kabûl edilebilir. Mesela bu anlaşma ile birlikte Çin ilk kez denizaltı ihraç etmiş oldu. Böylece zaten son senelerde gâyet hareketli olan dünya denizaltı pazarında artık öngörülemeyen bâzı değişiklikler olması da beklenebilir hâle geldi.

İspanyol Donanması, gelecek nesil denizaltıları olarak, inşa faaliyetleri devam etmekte olan S-80 sınıfına odaklanmış durumda. Eski denizaltıların değiştirilmesi ihtiyacı neticesinde ortaya çıkan proje için olabildiği kadar yüksek yerli katkı oranı da hedeflenmişti.

İspanyollar tarafından belki de haddinden fazla iddialı bir şekilde, teknolojik açıdan ulaşılabilecek dünya üzerindeki en gelişmiş dizel-elektrik denizaltı olacağı beyan edilen S-80 projesi daha sonra kaçınılmaz olarak çok sıkıntılı bir sürece girdi ve bazı ağır darbeler yedi.